“Ik heb een boek geschreven met de titel Decolonizing Mission, omdat ik geloof dat de missie van Jezus bevrijdend is en niet koloniserend”, zegt dr. Harvey Kwiyani. De ondertitel van het boek, dat later deze maand uitkomt, is: “to reclaim the Gospel from Imperial Entanglements” (om het evangelie te heroveren uit imperialistische verwikkelingen). Harvey C. Kwiyani, oorspronkelijk uit Malawi, is directeur van het Centre for Global Witness and Human Migration bij de Church Mission Society, waar hij ook postdoctorale studies in het Afrikaanse christendom leidt. Onderstaand is de inleiding die Kwiyani zelf schreef op de website van CMS.
“In Decolonizing Mission onderzoek ik waarom christelijke missie losgemaakt moet worden van de erfenis en logica van het imperialisme – verwikkelingen die centraal hebben gestaan in de expansie van het christendom sinds de 15e eeuw. Hoewel dat historisch gezien logisch kan klinken – vooral voor degenen onder ons die het slachtoffer zijn van het geweld van wereldrijken – is de diepere reden waarom ik over dit thema schrijf theologisch van aard. Ik ben ervan overtuigd dat het evangelie van Jezus Christus het idee van imperialisme fundamenteel ondermijnt. Het goede nieuws is niet imperialistisch. Het verovert niet. De missie van Jezus bevrijdt. Het koloniseert niet. Deze overtuiging is allereerst geworteld in de Schrift, met name in de bediening van Jezus zoals beschreven in het evangelie van Lucas. Jezus begint zijn openbare bediening met een stoutmoedige verkondiging:”
‘De Geest van de Heer rust op Mij, want Hij heeft Mij gezalfd.
Om aan armen het goede nieuws te brengen heeft Hij Mij gezonden,
om aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken
en aan blinden het herstel van hun zicht,
om onderdrukten hun vrijheid te geven,
om een genadejaar van de Heer uit te roepen.’ (Lukas 4:18–19)
“Dit is geen vaag spiritueel ideaal. Het is een radicale uitdaging aan de economische, politieke en religieuze systemen van Jezus’ tijd – systemen gebouwd op ongelijkheid, controle en uitsluiting. In het eerste-eeuwse Judea, onder Romeinse heerschappij, was het verkondigen van goed nieuws aan de armen en vrijheid aan de onderdrukten gevaarlijk. Jezus troostte niet alleen zielen – hij confronteerde het imperium. Door te verwijzen naar de Jubeljaarvisie uit Leviticus 25, waarin land werd teruggegeven, schulden werden kwijtgescholden en gevangenen werden bevrijd, kondigde Jezus een nieuwe sociale orde aan, geworteld in Gods gerechtigheid en genade. De mensen in de synagoge begrepen dit. Daarom waren ze woedend. Toen Jezus deze bevrijdende visie buiten Israël uitbreidde naar buitenstaanders zoals de weduwe in Sarfat en de Syriër Naäman, reageerde zijn publiek met geweld. Zijn boodschap bedreigde hun gevoel van religieuze en nationale rechtvaardigheid. Het bedreigt de machtigen vandaag de dag nog steeds.”
Jezus tegenover het imperium
“In de context van het Palestina van de eerste eeuw hielden de sociale en politieke implicaties van Jezus’ messiaanse missie een geweldloze ondermijning van de imperialistische logica van Rome in. Door middel van genezing, inclusie, profetische kritiek en de verkondiging van Gods koninkrijk daagde Jezus rechtstreeks systemen van macht, privileges en onderdrukking uit. Hij verkondigde een koninkrijk dat niet van deze wereld is (Johannes 18:36), waar grootheid wordt gedefinieerd door dienstbaarheid (Lucas 22:25-27), vijanden geliefd zijn (Lucas 6:27) en de armen gezegend zijn (Lucas 6:20). Dit is het evangelie dat ik wil heroveren – een evangelie dat zich verzet tegen de logica van verovering, overheersing en superioriteit.”
De missiedrift van de geschiedenis
“Toch raakte christelijke missie gedurende een groot deel van de geschiedenis verbonden met juist de machten waartegen Jezus zich verzette. Van Constantijns omarming van het christendom in de vierde eeuw tot de koloniale ondernemingen van de moderne tijd, diende missie maar al te vaak het imperium. Ze doopte verovering. Ze legitimeerde culturele uitwissing. Ze rechtvaardigde economische uitbuiting. Voor alle duidelijkheid: niet alle missionarissen omarmden deze verstrengeling. Figuren zoals Bartolomé de las Casas in de 16e eeuw, of later Joseph Booth in de jaren 1890 en anderen, bestreden actief de misstanden van het rijk. Ze pleitten voor de waardigheid van de inheemse bevolking en probeerden de verkondiging van het evangelie te onderscheiden van koloniale ambities. Toch kan de bredere erfenis van medeplichtigheid niet worden ontkend. Deze moet worden geconfronteerd. Ze moet worden betreurd. En ze moet worden overstegen.”
Missie zonder imperia
“Daarom schrijf ik over dekolonisatie van missie. Omdat Jezus nooit een imperialistisch evangelie heeft gepredikt. In Decolonizing Mission schets ik historische vignetten die laten zien hoe het evangelie nooit verovering nodig had om zich te verspreiden. Vanaf het begin vertrouwde Jezus deze beweging niet toe aan koningen of soldaten, maar aan de gemarginaliseerde en verwaarloosde, gekoloniseerde mensen zoals zijn discipelen in Galilea. De ware missie van God heeft altijd gesteund op liefde, nederigheid, kwetsbaarheid en de kracht van de Geest.
Ik droom van een wereldwijde zendingsbeweging van christenen uit voormalig gekoloniseerde landen, maar ook uit de rest van de wereld. Een zending die het goede nieuws verkondigt in de geest van Lucas 4:18. Een zending waarin de armen centraal staan, de onderdrukten worden bevrijd en het koninkrijk van God niet door macht, maar door liefde wordt geopenbaard. Dit is, geloof ik, de taak van de kerk vandaag: een post-imperiaal evangelie verkondigen. Een evangelie dat zich verzet tegen het dopen van voorrechten. Een evangelie dat de armen bijstaat. Een evangelie dat onrecht bestrijdt, mededogen belichaamt en de niet-dwingende liefde van Christus omarmt. Het evangelie van Jezus Christus is geen instrument om imperia uit te breiden – het is een profetische oproep om ze te ontmantelen. Het verkondigt dat de liefde van God bevrijdt, geneest en dekoloniseert. Om trouw te zijn aan Gods missie in de wereld van vandaag, moeten we de zending dekoloniseren.”
Harvey Kwiyani kan worden gevolgd via zijn website en nieuwsbrief Global Witness, Globally Reimagined.