Zending en scheppingszorg: hoe gaan die twee samen? Onderzoekers van de Universiteit Utrecht, de Theologische Universiteit Utrecht, de Universiteit Wageningen en de Nederlandse Zendingsraad beginnen in januari 2026 met een traject rond dit thema met de organisaties uit het netwerk van de NZR.
Zending richt zich traditioneel vooral op de menselijke ziel en het verspreiden van het evangelie. Daarnaast richt zending zich ook op educatie, armoedebestrijding en medische hulp. De laatste decennia is er echter een veel bredere, integrale visie op zending gegroeid die alle velden van het leven in samenhang bestrijkt.
Zorg voor de schepping lijkt een natuurlijke aanvulling op dit rijtje, omdat het versterken van klimaatweerbaarheid van de meest kwetsbaren in het mondiale Zuiden direct verbonden is met armoede en gezondheid. Scheppingszorg is een daad van geloof, ethiek en liefde voor de Schepper, die inhoudt dat mensen hun levensstijl aanpassen en zich inzetten voor een duurzame wereld. Bovendien is het goede nieuws niet alleen voor mensen bedoeld, maar voor de gehele schepping, zoals blijkt uit Romeinen 8: ‘De schepping ziet er reikhalzend naar uit dat de luister van Gods kinderen openbaar wordt’.
Doelstelling
De doelstelling van het project ‘Zending en scheppingszorg’ is om verdiepend inzicht te krijgen in het ‘vergroenen’ van zending. Meerdere zendingsorganisaties zijn al bezig met het verduurzamen van de organisatie en hulp bieden aan mensen die de effecten ondervinden van klimaatverandering. Veel organisaties erkennen dat mens en schepping verbonden zijn. De afgelopen vijftien jaar heeft er in ieder geval een evident vergroening plaatsgevonden onder zendingsorganisaties.
Niettemin is de zoektocht naar een integrale inpassing van scheppingszorg in de visie op zending nog gaande. Hoe verantwoord je op theologische gronden dat scheppingszorg een essentieel onderdeel van zending is? Wat kunnen we van elkaar en anderen op dit gebied nog leren? En hoe leg je dat uit aan een achterban voor wie die gedachte misschien minder vanzelfsprekend is?
Daarom is het goed om met elkaar in gesprek te gaan over groene doelstellingen van zendingsorganisaties. Een eerste vraag is: wat gebeurt er in Nederland, wat elders op de wereld, wat kunnen we van elkaar leren? Is er een verlangen onder zendingsorganisaties op dit gebied? Een tweede vraag is hoe we die doelstellingen theologisch kunnen gronden. De derde en laatste vraag is of zendingsorganisaties een onderliggend verhaal over scheppingszorg kunnen ontwikkelen? En hoe wordt dat verhaal naar de achterban gecommuniceerd?
Het is niet de bedoeling om iedereen op een lijn te krijgen of naar een formule toe te werken. Het gaat er meer om hoe organisaties elkaar kunnen inspireren, en hoe ambities gevoed kunnen worden door relevant wetenschappelijk onderzoek.
Projectbeschrijving
In ‘Zending en scheppingszorg’ gaan organisaties aangesloten bij de Nederlandse Zendingsraad in gesprek met elkaar over deze thema’s in samenspraak met onderzoekers van de Universiteit Utrecht en de Theologische Universiteit Utrecht. Concreet organiseren we drie rondetafelgesprekken waarin telkens een thema centraal staat. Eerste bijeenkomst in januari is gericht op “Inventarisatie van doelstellingen, beleid en communicatie, een tweede bijeenkomst in februari over de “Eco-theologische gronding van scheppingszorg, en een derde bijeenkomst in maart over “Bouwen aan een dragend verhaal van scheppingszorg”. In juni volgt een slotbijeenkomst met andere belangstellende organisaties.
Wetenschappelijk traject en Impact
Parallel aan ‘Zending en scheppingszorg’ werkt de Universiteit Utrecht aan een wetenschappelijk project, Religious environmentalism, geleid door Prof. David Onnekink en Prof. Jan van der Stoep. Religieuze organisaties spelen wereldwijd in toenemende mate een constructieve rol in het versterken van klimaatweerbaarheid van mensen. Het onderzoek richt zich op het in kaart brengen van de groene rol, theologie en ‘verhalen’ van religieuze organisaties wereldwijd op het gebied van scheppingszorg. De uitkomsten van het onderzoek kunnen inspirerend en verdiepend zijn voor de deelnemers van het project ‘Zending en scheppingszorg’. Tegelijk levert het project ‘Zending en scheppingszorg’ inzicht op voor de onderzoekers. De Universiteit Utrecht financiert beide projecten in het kader van het Impact-programma, waarbij de universiteit samen met partners zoals de NZR wil nadenken over maatschappelijke uitdagingen met als doel om concrete maatschappelijk impact te maken.
Participatie en opbrengst
Elke organisatie aangesloten bij de NZR is van harte welkom in dit project. We zoeken naar verscheidenheid in ervaring, achtergrond en doelstellingen van participanten. Van deelnemers wordt gevraagd dat ze alle drie de rondetafelgesprekken voorbereiden en bijwonen. De opbrengst bestaat ten eerste uit de verworven inzichten naar aanleiding van de gesprekken. Ten tweede worden de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek met alle deelnemers gedeeld. Ten derde beogen we een eindverslag dat de onderzoekers samen met de NZR zullen publiceren. Bovendien is het uitdrukkelijk de bedoeling dat het project een vervolg krijgt in 2026-2027.