De politieke polarisatie die samenlevingen doormaken wordt in kerkgemeenschappen gespiegeld, en kan leiden tot spanningen of conflicten tussen verschillende groepen in de kerk. Deze politieke visies op de samenleving zijn niet los te denken van de manier waarop mensen hun geloof handen en voeten geven. Zeggen dat ze niet in de kerk thuishoren is dus ook een problematisch argument. Maar hoe dan wel met deze spanningen om te gaan? Welke waarden leert het Evangelie en hoe vertalen Christenen die naar de samenleving in het klein die een kerkgemeenschap is, maar ook naar de samenleving “in het groot” waarin diversiteit en ongelijkheid een rol spelen? In het kader van het jaarthema van de NZR over wederkerigheid en gelijkwaardigheid zijn deze vragen uiterst relevant. Hieronder volgt de vertaling van een blog van Larry Lin, waarin hij reflecteert op op polarisatie in de kerk. Het Engelse origineel is hier op de site van de Lausannebeweging te lezen.
We hebben een beter soort polarisatie nodig. Herstel van echte eenheid en diversiteit in de wereldwijde kerk
Larry Lin
In 2019 publiceerde het onderzoeksbureau Ipsos Group de resultaten van een enquête waaraan 19.782 deelnemers uit 27 landen deelnamen. Een van de items vroeg de deelnemers of ze geloofden dat de samenleving van hun land meer of minder gevaar liep door politieke verdeeldheid dan 20 jaar geleden. 41% van de deelnemers zei dat hun samenleving meer gevaar liep, terwijl slechts 14% zei dat het gevaar minder groot was.
De toenemende polarisatie werd ook belicht in het boek Democracies Divided uit 2019. Auteurs wijdden een hoofdstuk aan negen landen – Turkije, Kenia, de Verenigde Staten, India, Polen, Colombia, Bangladesh, Indonesië en Brazilië – en stelden vast dat al deze landen een ongekende erosie van democratische normen doormaakten. Misinformatie, extremisme en haatmisdrijven nemen op veel plaatsen in de wereld toe.
Het is gezond voor samenlevingen als er verschillende politieke standpunten bestaan. Het is wetenschappelijk bekend dat diversiteit van gedachten creativiteit bevordert. Er is echter een groot verschil tussen normale en giftige polarisatie.
Giftige polarisatie – wanneer verdeeldheid gevaarlijk wordt – kan worden gekenmerkt door politieke gesprekken die niet zijn gericht op de waarden van mensen, maar op hun identiteit. Het gaat niet alleen om een meningsverschil, maar ook om een actieve afkeer en zelfs ontmenselijking van degenen aan ‘de andere kant’. De scheidslijnen kunnen gezinnen, gemeenschappen en naties wreed in tweeën snijden.
Veel van deze onaangename neiging is de kerk binnengeslopen. Dus wat moeten we doen aan deze ongezonde politieke verdeeldheid in de kerk? Moeten we op de een of andere manier proberen om de polarisatie te verminderen?
Mijn antwoord is nee – in plaats van polarisatie te verminderen, hebben we een vernieuwd begrip ervan nodig. De kerk moet bestaan uit verschillende groepen mensen, en die verscheidenheid moet de kerk sterker maken. De vijand is niet de verscheidenheid van gedachten op zich – het is eerder het specifieke type verscheidenheid dat doordrenkt is van een geest van zondige verdeeldheid.
De plaats van verscheidenheid en eenheid in de kerk
De wereldwijde kerk moet zowel eenheid als verscheidenheid belichamen. Dit is in feite één van de hoofdthema’s van de eerste brief van Paulus aan de Korintiërs. Hoewel kerkleiders verschillende rollen vervullen, moeten zij verenigd zijn in de opbouw van Gods kerk (1 Korintiërs 3). Hoewel individuen zich in verschillende levensfasen bevinden, moeten zij verenigd zijn in het leven zoals zij specifiek geroepen zijn (1 Korintiërs 7). Hoewel de Geest verschillende geestelijke gaven geeft, moeten zij gemachtigd worden om die gaven te gebruiken voor het algemeen welzijn (1 Korintiërs 12).
Eenheid en verscheidenheid samen zorgt voor een gezonde polarisatie. Als we de nadruk leggen op eenheid ten koste van verscheidenheid, dan zullen we klonen van elkaar worden, en zal de kerk beperkt worden door haar eendimensionale aard. Zoals Paulus schreef in 1 Korintiërs 12:17: “Als het hele lichaam een oog was, waar zou dan het gehoor zijn? Als het hele lichaam een oor was, waar zou dan de reukzin zijn?
Aan de andere kant, als we diversiteit benadrukken ten koste van eenheid, dan lopen we het risico van giftige polarisatie. We scheiden onszelf af en veroordelen degenen die een andere mening zijn toegedaan. Zoals Paulus schreef in 1 Korintiërs 12:21: “Het oog kan niet tegen de hand zeggen: “Ik heb u niet nodig”, noch kan het hoofd tegen de voeten zeggen: “Ik heb u niet nodig.”
God heeft de kerk ontworpen om zowel eenheid als verscheidenheid te belichamen. Onze eenheid mag niet eendimensionaal zijn, en onze verscheidenheid mag geen verdeeldheid zaaien.
De gevaren van beide uitersten
Helaas voelen veel kerkleiders over de hele wereld, als het op politiek aankomt, vaak de noodzaak om te kiezen voor eenheid ten koste van verscheidenheid, of voor verscheidenheid ten koste van eenheid. Maar geen van beide uitersten volgt het bijbelse model.
Aan de ene kant bagatelliseren zij die kiezen voor eenheid ten koste van verscheidenheid vaak de politiek. Seculiere politiek, zo kunnen deze voorstanders zeggen, leidt af van de eenheid van de kerk. We kunnen stemmen, protesteren en op de sociale media tieren, maar we moeten dat buiten de kerkmuren houden. Aan het eind van de dag, wanneer we samenkomen voor aanbidding of gemeenschap, moeten we onze verschillen opzij zetten.
Aan de andere kant hebben degenen die kiezen voor diversiteit ten koste van eenheid de neiging om de politiek te verafgoden. Het niet centraal stellen van de politiek in onze kerken, zo kunnen deze voorstanders zeggen, is gelijk aan het compromitteren van onze morele waarden. Daarom moeten wij kerken veroordelen die bepaalde gebeurtenissen in het nieuws niet belichten. Wij moeten duidelijk maken dat ons standpunt over een bepaalde politieke kwestie het enige standpunt is dat christenen zouden moeten innemen.
Er schuilt gevaar in beide uitersten, en ik zal een paar woorden zeggen tegen degenen aan elke kant.
Voor hen die de neiging hebben om politiek te bagatelliseren, bedenk dit. De kerk die weigert politiek toe te laten in haar heiligdom, bereikt noch eenheid noch verscheidenheid. Niet alleen zal politieke verscheidenheid belemmerd worden, maar ware eenheid zal dat ook zijn. Immers, de definitie van eenheid is dat verschillende mensen samenkomen. Maar als het bagatelliseren van de politiek ertoe leidt dat mensen met minderheidsstandpunten zich niet gehoord of gedevalueerd voelen, kan deze vorm van “eenheid” in feite verdeeldheid veroorzaken.
Men zou kunnen denken dat het nastreven van eenheid betekent dat we onze verschillen verbergen. Maar in feite wordt echte eenheid gevonden in het identificeren van en omgaan met onze verschillen, en dan elkaar op dezelfde manier liefhebben. Het is te zeggen: “Ik zie nu dat we heel verschillend zijn. We hebben verschillende ervaringen, waarden en verhalen. Maar ik zal bij je blijven.
Bovendien, vaak zijn degenen die het meest geven om politieke kwesties degenen die het meest gekwetst of bezorgd zijn. Het niet toestaan van politiek in onze kerken communiceert dat hun pijn er voor ons niet toe doet. Velen van hen die rouwen en lijden om wat er op het nieuws gebeurt, vinden geen troost in hun kerken, en hun enige toevlucht is de TV en sociale media voor hun politieke discipelschap. In de meeste gevallen vergroot dit alleen maar hun partijdigheid en isolement.
En voor degenen die de neiging hebben om de politiek te verafgoden, overweeg hetzelfde. De kerk die politiek op de voorgrond plaatst, bereikt noch eenheid noch verscheidenheid. Niet alleen zal geestelijke eenheid worden belemmerd, maar echte verscheidenheid zal dat ook zijn. De enige mensen die uw kerk zullen bezoeken, zullen mensen zijn die uw politieke waarden delen. Dit soort ‘verscheidenheid’ kan in feite uniformiteit veroorzaken. Wanneer je mensen online ontvrienden, familieleden uitsluiten en kerken of denominaties verlaten vanwege politieke kwesties, zet je stappen in de richting van zelf-segregatie.
Voor sommigen van ons veroorzaakt het streven naar diversiteit dat we onze hele identiteit richten op onze verschillen. We hebben het gevoel dat een bepaald aspect van onze identiteit zo over het hoofd is gezien dat we naar de andere kant van de slinger zwaaien en dat aspect belangrijker maken dan alle andere identiteiten. Maar of het nu gaat om een etnische identiteit, een seksuele identiteit of een politieke identiteit, we moeten altijd onthouden dat onze voornaamste identiteit onze identiteit in Christus is. Daarom is onze voornaamste familie niet onze politieke stam, maar de kerk.