Begin mei 2023 vond in Bossey, bij Genève in Zwitserland, de jaarlijkse ontmoeting tussen medewerkers van de Wereldraad van Kerken en ACT Alliance aan de ene kant, en vertegenwoordigers van wat in de oecumenische wereld “specialized ministries” wordt genoemd aan de andere kant. Dit zijn organisaties die zich vanuit kerken bezighouden met ontwikkelingswerk, noodhulp of andere vormen van humanitair werk. Vele van deze organisaties dragen substantieel bij aan zowel de Wereldraad als ACT Alliance. “Daarom zie je op de foto ook dat veel mensen wit zijn, een groot deel van hen komt uit Noord-West Europa. Daarom is het voor de Wereldraad van Kerken en ACT Alliance ook belangrijk om te weten of hun voorstellen voor het programmatisch werk resoneren bij deze organisaties”, aldus Corrie van de Ven die namens Kerk in Actie deelnam aan de ontmoeting.
Deze ontmoetingen vinden plaats onder de naam “Working Together” omdat afstemming en coördinatie belangrijk zijn in het wereldwijde oecumenische netwerk. Dit jaar werd er teruggekeken op de adviezen die tijdens de Algemene Assemblee in Karlsruhe zijn gegeven voor het programmatische werk van de Wereldraad van Kerken en die in de afgelopen maanden door ondere andere de nieuwe algemeen secretaris Jerry Pillay en nieuwe stafleden verder uitgewerkt zijn.
De vraag die we Corrie namens de NZR voorlegden was welke onderwerpen tijdens zo’n bijeenkomst voorbij komen die ook kunnen bijdragen aan de reflectie in de Nederlandse Zendingsraad.
Corrie: “We hebben het over het document Ecumenical Diakonia[1] gehad waaraan zowel de Wereldraad van Kerken als ACT Alliance sinds 2014 gewerkt hebben en dat vorig jaar is goedgekeurd. Het is een mooi, inhoudelijk document dat de twee oecumenische organisaties dichter bij elkaar moet brengen. Dat is nodig, want je ziet nog net iets te vaak dat het gescheiden werelden zijn: de kerken aan de ene kant en de programma’s van ACT Alliance aan de andere kant. ‘Working Together’ gaat dus niet alleen over betere afstemming tussen de Wereldraad van Kerken en de ‘specialized ministries’, maar ook over het dichter bij elkaar brengen van de Wereldraad en ACT Alliance. Kerk in Actie zet zich, samen met enkele andere leden van ACT, hiervoor in.
Ecumenical Diakonia zou overigens ook in Nederland gebruikt kunnen worden. Dit gebeurt al in Zweden, Finland, Duitsland, Indonesië en vast nog wel meer landen.”
Een cluster van bij elkaar horende onderwerpen die ook aan de orde komen in het jaarthema van de NZR over hoe we met elkaar verbonden zijn als Christenen, was ook een van de rode draden tijdens de gesprekken in Bossey.
Corrie vertelt: “Het viel me op dat we veel spraken over onderwerpen als dekolonisatie, racisme, slavernij, empire en zending vanuit de marges. Wat ik niet eerder hoorde was epistemic justice[2] en philantropical empire. De vraag kwam telkens terug hoe we, een nogal witte groep mensen, in deze context met elkaar omgaan. Ik vind de consensusmethode van de Wereldraad van Kerken een goed voorbeeld van hoe we proberen met de machtsverschillen om te gaan: iedereen met haar of zijn eigen manier van redeneren kan spreken en zal moeten proberen de ander te winnen voor haar of zijn standpunt. Jerry Pillay zei: “Are we prepared to listen and learn? How can we liberate ourselves, when being an obstacle for ourselves in doing good instead of doing justice? Let’s try to understand others, instead of knowing how to help them.” Dit is wel echt een uitdaging voor ons als organisatie en als kerk: Hoe kunnen we onze eigen methoden en manieren ontleren en weer opnieuw de ander ontmoeten om van haar of hem te leren? Daar hebben we in Nederland nog wel echt veel te leren. Als we dit willen oppakken dan heeft dit gevolgen voor onze organisatie, voor wat we als relatiebeheerders doen en voor onze budgetten. Geld gaat niet meer alleen naar projecten, maar ook naar uitwisselingen en echte ontmoetingen die zowel confronterend als verrijkend kunnen zijn. We moeten dit tegen elkaar blijven zeggen, en we moeten er consequenties aan verbinden. Maar het is nog wel een lange weg.”
[1] https://www.oikoumene.org/resources/publications/ecumenical-diakonia
[2] Epistemologische rechtvaardigheid gaat over de gelijkwaardigheid van de diverse culturele en contextueel ontstane systemen en vormen van kennis/weten. Kolonisatie heeft veel van die systemen als minderwaardig onderdrukt en getracht ze te vervangen met het Europese (“wetenschappelijke”) model dat gebaseerd is op Griekse filosofie en Verlichtingsdenken, omdat dit model zou leiden tot waarheid en echte kennis/wetenschap. Dit werkt door in bijvoorbeeld onderwijs, maar ook in organisatiestructuren [toevoeging red.].
Uitgelichte foto: Grégoire de Fombelle/WCC