Tomáš Grulich van Network Praha
Tomáš Grulich zag dat het erg moeilijk is om studenten en young urban professionals bij een bestaande kerk te betrekken. Zij blijven in Tsjechië het minst met het Evangelie bereikt te worden. Tomáš droomt van een kerk in het centrum van Praag, een kerk waar yuppen naartoe kunnen: honderd mensen op zondagmorgen.
Ruim een jaar geleden is Network Praha begonnen. Het bestaat op dit moment uit vijftien mensen, de helft Tsjechisch, de andere helft internationaal. Zij vormen het hart, het veelbelovende begin van een grotere groep. Het team deelt de visie om een kerk te starten die gebaseerd is op relaties en ontmoeting. Er wordt nu nog heel erg in het team geïnvesteerd door met elkaar te praten over de visie en elkaar goed te leren kennen.
Sneeuwbaleffect
Het idee is om verspreid over de hele stad kleine groepjes te hebben: groepjes van vier personen , van wie drie uit het team, de zogenoemde ‘triade’ en een nieuwkomer erbij. Als het bestaande groepje hecht geworden is, kan er iemand van buiten bij komen.
Wordt dit groepje groter, dan kan het opgesplitst worden en opnieuw beginnen, het sneeuwbaleffect.
Deze groepjes komen één keer per twee weken bij elkaar. Ze lezen in de Bijbel, delen meningen, hebben het over christelijke boeken, praten over zichzelf, over hun levens, over hoe iedereen denkt over God, over de Bijbel, over anderen. Ook bidden ze voor elkaars vrienden. De groepen kunnen ook gecentreerd worden rond een thema, bijvoorbeeld muziek of boeken of projecten, zoals rond vluchtelingen. Het is de bedoeling om niet-gelovigen erbij uit te nodigen.
Nieuwste loot
Tomáš Grulich heeft een roeping voor deze jonge mensen. Het gaat hem er niet alleen om dat ze elkaar ontmoeten, maar ook dat ze discipelen worden. ‘Relatie’ is wat niet-gelovigen aantrekt, is zijn ervaring. ‘Als ze erbij zijn, zien ze wat het is om een christen te zijn. Maar het is niet de bedoeling dat mensen die erbij komen gezien worden of zich voelen als een object van bekering. Ze willen graag verdieping van hun leven, iets betekenisvols en daarom komen ze erbij.’
| Tomáš Grulich en Network Praha ‘Ik ben opgegroeid in een christelijk gezin. Na mijn middelbare school heb ik landbouwkunde gestudeerd. Dat was niet mijn eigen keuze. Tijdens het communisme konden christenen niet zelf een studie kiezen. Van hogerhand werd bepaald dat ik landbouwkunde moest studeren. Tijdens mijn studie hield ik me al bezig met evangelisatie. Het was in de jaren tachtig, dus in de laatste fase van het communisme. Grootscheepse evangelisatieacties waren vanzelfsprekend verboden, maar ik kon tamelijk ongehinderd in kleine groepjes over Christus praten. Aan het einde van de jaren tachtig was er een geestelijke opwekking in Tsjechië. Het was geweldig om dat te zien gebeuren. Na mijn studie en de Fluwelen Revolutie ging ik aan de slag als jeugdpastor in de wijk Vinohrady. Daarnaast begon ik aan een studie theologie. Het werk werd gezegend. We begonnen met zo’n tachtig mensen in 1989 en in 1996 waren dat er honderd. Eigenlijk is het verlangen voor Network Praha hetzelfde als tijdens mijn werk als jeugdpastor: investeren in de toekomstige leiders. De volgende generatie discipelen, ‘discipelmakers’ en kerkplanters toerusten, zodat ze nieuwe gelovigen zullen aantrekken.’ |
Hoort Network Praha bij een kerkgenootschap of staat het op zichzelf?
Network Praha is officieel verbonden aan de Cirkev Bratrska, de Tsjechische Broederkerk. Het is dus niet een op zichzelf staande gemeente. We maken deel uit van een moedergemeente: South City. Deze moedergemeente bestaat uit vier kleinere eenheden, die allemaal in een andere fase van ontwikkeling als gemeente zijn. Ze zijn alle vier vrij nieuw, begonnen als kerkplanting. Network Praha is de nieuwste loot en wijkt qua vorm behoorlijk af van de andere gemeenten.
Hoe is het om met zowel Tsjechen als niet-Tsjechen te werken in dit missionaire netwerk?
Het is een zegen om met niet-Tsjechen te werken. Network Praha is een Tsjechische kerk, met een Tsjechische basiscultuur, maar richt zich nadrukkelijk ook op de internationale gemeenschap. Het internationale aspect is van grote waarde.Er zijn ook uitdagingen natuurlijk. Communiceren is bijvoorbeeld niet altijd even makkelijk, omdat er toch altijd een groep is die zich van een tweede taal bedient hoe je het ook wendt of keert. Ik heb altijd veel tijd aan netwerken besteed. Ik heb daar ook aandacht aan besteed tijdens mijn studies Contextuele theologie en Internationale dialoog, met als kernvraag: Hoe leg je het Evangelie uit aan de postmoderne generatie? Door met een internationaal team te werken wordt de visie breder, dieper en completer. De voordelen zijn groter dan de nadelen.
Geestelijk op zoek
Network Praha richt zich op een bepaalde doelgroep. Wordt dat niet heel eenzijdig? Is kerk-zijn er juist niet voor bedoeld dat iedereen deelgenoot kan worden?
We focussen op yuppen, singles en stellen zonder kinderen. Dat komt doordat die groep het minst bereikt wordt. De meeste kerken zijn erg gericht op families en onze focusgroep heeft grote moeite om zich bij gezinskerken aan te sluiten. Dat we ons richten op deze groep betekent niet dat we ons ook tot die groep beperken. Iedereen is welkom, alle generaties, elke sociale groep. Maar een kerkplanting die zich niet richt op een bepaalde doelgroep bereikt in de regel niemand. Dus door de drempel voor een bepaalde doelgroep te verlagen, wordt ook de weg gebaand voor andere groepen. We verwelkomen iedereen.
Als een groepje hecht geworden is, kan er een nieuwe persoon bij gevraagd worden. Werkt dit? Heeft zo’n hechte groep straks wel zin om er iemand bij te nemen? En voelt die nieuwe zich wel thuis in een groepje dat elkaar al zo goed kent?
We zijn nog maar in de beginfase van Network Praha. Daar valt nog niet veel over te zeggen. De groep blijft in principe maar een jaar bij elkaar. Een jaar waarin hopelijk geestelijke groei plaatsvindt. Daarna worden de groepjes opnieuw ingedeeld. Als we groeien is dat nodig. Het voorkomt ook dat de groepjes te hecht worden, te gesloten.
Iemand toevoegen gebeurt alleen maar als de andere leden van de groep het ermee eens zijn. Dat betekent dat sommige triades iemand toevoegen en anderen niet, afhankelijk van wat de groepsleden nodig hebben. Maar de groepjes houden er in principe wel rekening mee dat er iemand bij komt. Ook na herindeling kunnen al bestaande relaties buiten de triades om gewoon doorgaan.
Het is de bedoeling dat niet-christenen niet gezien worden als bekeringsobject of zichzelf zo voelen. Maar ze zijn dat in feite toch…?
Het gaat hier om een geestelijk proces dat niet zwart-wit is. Als mensen een bijeenkomst bezoeken, doen ze dat omdat ze geestelijk op zoek zijn. Anders zouden ze niet naar een kerkgemeenschap komen. Maar of ze tot geloof komen is iets tussen henzelf en God. Dat is niet aan ons. Wij zijn geïnteresseerd in hun verhaal en willen graag met hen samen oplopen in hun zoektocht, die uiteraard hopelijk uitmondt in een bekering. Daar hopen we op en bidden we voor. We zijn een kerk tenslotte.
Er is geduld voor nodig om bij hen aan te haken
Maar zij zijn zelf verantwoordelijk voor hun geestelijke zoektocht. Onze verantwoordelijkheid is om te getuigen. In een postchristelijke maatschappij is er geduld voor nodig om bij hen aan te haken en mee te gaan in hun vragen, tot aan het punt dat ze Christus aannemen, dan wel verwerpen.
Drie niveaus
Zijn er naast de kleine groepjes ook andere activiteiten of plannen, zoals bijvoorbeeld een kerkdienst? Want je droomt van honderd mensen op zondagmorgen…
De triades zijn een belangrijk aspect van Network Praha. Er is ook een missionair team, bestaande uit tien tot zestien mensen, dat een gemeenschap wil zijn voor zowel gelovigen als nieuwkomers. We organiseren open bijeenkomsten, gebedsbijeenkomsten, maar ook activiteiten zoals een boswandeling of een barbecue. Zo kunnen we een gemeenschap vormen voor onze naaste.
Ooit misschien wel twintig of dertig teams
Dat zijn eigenlijk de eerste twee niveaus van onze kerk. Het eerste jaar hebben we de nadruk gelegd op de ontwikkeling van de triades. Dat loopt nu en groeit, mede omdat zoekers zich aansluiten bij deze groepjes. Deze triades maken deel uit van dat missionaire team en dit schooljaar richten we ons dan ook op de ontwikkeling hiervan. Het is ons gebed om twee nieuwe teams te starten, die ook weer bestaan uit triades. We doen dit vanwege de diepe overtuiging dat God ons roept om ruimte te maken voor nieuwe gelovigen en nieuwe leden. Die teams zullen in hun missionaire visie wellicht andere accenten leggen en daarom ook iets andere doelgroepen kunnen aanspreken.
We hopen dat er ooit misschien wel twintig of dertig teams zullen zijn! Met het starten van nieuwe teams komt meteen ook het derde niveau van Network Praha in beeld: kerkdiensten. Op dit moment hebben we die nog niet. Deze zullen niet seeker-friendly worden – daar zijn de teams voor – maar zich juist richten op verdiepende prediking en onderwijs, gebed en aanbidding om de leden van onze kerk te voeden.
Mensen veranderen
Je wilt graag dat de mensen elkaar niet alleen ontmoeten, maar ook discipelen worden. Gebeurt dat in de kleine groepjes zelf of geef je daar op de een of andere manier leiding aan?
Gods Koninkrijk heeft een boodschap die mensen verandert. Dat heeft niet alleen invloed op hoe je daarover praat, dat gaat ook over de verandering die je met elkaar beleeft als gemeente. Ieder lid van de gemeente is een discipel. We willen elkaar graag helpen geestelijk te groeien. Daar zijn de triades voor bedoeld. Het netwerk als geheel is ervan doordrongen dat Gods Koninkrijk en Jezus’ heerschappij het belangrijkst zijn. Mijn inbreng in het proces bestaat voornamelijk uit preken die ik houd als de groep als geheel bijeenkomt. Daarnaast spreek ik ook persoonlijk met mensen in een meer pastorale setting als zij dat willen.
Wat is je visie als het gaat om Praag en Tsjechië in bredere zin: hoe kijk je daar vanuit missionair perspectief tegenaan? Hoe kunnen mensen bereikt worden? Wat zou de rol van kerken en christenen moeten zijn?
Voor de groei van de kerk zijn kerkplanting en revitalisering van bestaande kerken het belangrijkst. Veel kerken blijven hangen in een statische toestand. Ze zijn vooral bezorgd en toegewijd aan hun leden. Kerken moeten hun primaire roeping herontdekken. Revitalisering en kerkplanting zijn onderdeel van die primaire roeping. Voor de revitalisering van bestaande gemeenten leid ik een in Engeland ontwikkeld programma, dat een impuls moet geven aan dit proces. Daarnaast ben ik natuurlijk actief in kerk-planting. Nieuwe plekken met nieuwe sociale groepen. We hopen dat kerkplanting zelf ook een bron van inspiratie en revitalisering voor en van de bestaande kerken zal zijn.
Wat is je verlangen en visie voor Tsjechië en de kerken? Hoe ziet Network Praha er over vijf jaar uit?
Het is mijn verlangen om nieuwe missionaire teams te installeren, zodat het bereik zal groeien als Network Praha ook groeit. Ook richt ik mij op het ontwikkelen van kaders voor nieuwe teams. Ik hoop dat we over vijf jaar een zelfvoorzienende gemeente zijn met minimaal vijftien missionaire teams en vele triades.
-Nelleke Wolters is samen met haar man Leendert en hun kinderen door de GZB uitgezonden naar Praag (april 2013) en onder meer betrokken bij Network Praha.