We noemen het Marafenfen, een klein dorp in het zuiden van de Aru-eilanden. Een klein dorp bewoond door de inheemse Aru-bevolking. We zijn ook een kleine gemeente binnen de Protestantse Kerk op de Molukken (GPM). Te midden van de savanne jaagden we, in de uitgestrektheid van ons land verbouwden we. We leven in harmonie met de door God gegeven natuur. Ons land is echter op manipulatieve wijze overgenomen door het leger. Inheemse mensen staan op om het land te beschermen. We schreeuwen om gerechtigheid te midden van bedreigingen, maar wij, de landeigenaren, hebben verloren van de militairen. We werden hulpeloze vreemden in ons land.
Wij zijn Kawasi, het oudste dorp op Obi Island, Noord-Maluku. We zijn rijk aan natuurlijke producten, vooral nikkel. Door onze natuurlijke rijkdom zijn veel bedrijven hierheen gekomen om hun bedrijf te starten. In ons dorp werden mijnen geopend. Ze werden steeds verder uitgebreid, totdat ze zo dicht bij de woonwijken kwamen. Ons bos is gekapt om een mijnbouwlocatie te worden. Toduku, onze rivier, is vervuild omdat het een dumpplaats is geworden voor slib van de verwerking en productie van nikkel, sulfaat en kobalt – grondstoffen voor accu’s van elektrische voertuigen. Ons land werd overspoeld door een overstroming vol dikke, vette modder die in onze zee stroomde. Nu zullen we uit ons dorp worden verplaatst. We werden van ons land verdreven.
Onze kerken horen bij de Wereldraad van Kerken. Wordt onze bezorgdheid gevoeld door onze broeders en zusters in Christus? Kan het geluid van ons gejammer gehoord worden? Wij zijn de eigenaars van het land dat God aan onze voorouders heeft gegeven, maar ten gunste van enkelingen zijn we slaven geworden in ons eigen land.
“Nature is me”
In onze kosmologie geloven wij Molukkers dat we, voordat we ons verspreidden over verschillende regio’s in Maluku, allemaal afkomstig waren van een eiland dat Seram Eiland of Nusa Ina (Moederland) heet. Uit de schoot van een moeder zijn we geboren. Onze natuurlijke rijkdom is als de schoot van een moeder en brengt de nakomelingen van de eilandgemeenschappen over. Waar we ook leven, de natuur is als een moeder die in onze behoeften voorziet en onze generatie geen honger laat lijden. Zorgen voor de natuur met Sasi en andere gewoonteregels is als zorgen voor het leven.
De natuur is niet slechts een territorium, maar als een persoon. Voor ons is de natuur “ik” en niet “het”. De natuur lijkt gevoelens te hebben. De natuur vervult speciale rollen in het echte leven in deze wereld. Het beïnvloedt het patroon van onze relatie met de natuur, die dialectisch-bipolair genoemd kan worden. Wij en onze natuur zijn van elkaar afhankelijk. Niet wederzijds bepalend maar complementair. We spelen de rollen die de ander levend maken en samen voor een duurzaam leven zorgen. Wanneer onze natuur wordt bedreigd, worden wij ook bedreigd. Wanneer nu onze natuur wordt beheerst ten gunste van een paar mensen, zijn we verontrust en voelen we dat dit onrechtvaardig is. Niet alleen voor ons, maar ook voor andere creaties in deze wereld.
Ecologische gerechtigheid is onze verantwoordelijkheid
Marafenfen en Kawasi zijn slechts twee van de duizenden problemen van ecologische onrechtvaardigheid op deze planeet. Het is de verantwoordelijkheid van de kerk om samen te werken aan ecologische gerechtigheid. De kerk kan haar ogen niet sluiten voor het feit van ontbossing voor bedrijfsbelangen en daarna de vernietiging overlaten aan de volgende generaties. De kerk kan zich niet “veilig stellen” achter hoge muren terwijl medemensen rouwen om hun eigendomsrechten die werden afgenomen. De kerk moet zich verenigen om Gods liefde, die beraadslaagt, te weerspiegelen.
Het gedenken van eenheid betekent het gedenken van de oikoumene, en het betekent ook het gedenken van Jezus’ gebed dat het fundament is van eenheid zelf (Johannes 17). Jezus bracht een boodschap over het belang van christelijke eenheid, maar tegelijkertijd sprak Hij ook over de missionaire impact die van deze eenheid moet uitgaan. Oikoumene is een geloofsantwoord van gelovigen (kerk) om Jezus’ gebed te beantwoorden. We zijn niet alleen geroepen om ons te verenigen, maar ook om de missionaire impact van die eenheid te laten zien. Binnen de Wereldraad moeten we ons verenigen om onze profetische stem te laten horen voor de huidige situatie in de wereld. In deze tijd verkeert de aarde (ons huis) in een alarmerende toestand. We worden allemaal geconfronteerd met vervuiling, ontbossing, klimaatcrisis, enz. Wat zullen we doen met onze oecumenische beweging?
Lokale theologie in het licht van Gods Woord
Laten we eerst bij onszelf beginnen. We moeten het scheppingsverhaal in de Bijbel op de juiste manier interpreteren, zodat we de natuur niet gescheiden van ons zien (integriteit van de schepping). Het feit dat God ons macht gaf, moet geïnterpreteerd worden als een mandaat van God. Daarom moet het verstandig gedaan worden. Geestelijke richtlijnen over de natuur en de mens moeten intensief verspreid worden in onze gemeenschap, zodat niemand zich superieur gedraagt ten opzichte van andere creaties en ons gemeenschappelijke huis vernietigt. God wil de hele schepping redden, niet alleen de mens. Dus dat wij, die de verantwoordelijkheid hebben om Missio Dei te beoefenen, ons ervan bewust moeten zijn dat wij als kerk ook de verantwoordelijkheid hebben om de natuur en andere scheppingen te beschermen en ervoor te zorgen, als deel van het antwoord van ons geloof aan God. Dit alles verheerlijkt God, de Schepper.
We moeten ook een lokale theologie ontwikkelen om het verantwoordelijkheidsgevoel van de kerk voor de zorg voor de natuur en andere problemen te versterken (theologie van onderaf). We kunnen lokale theologie ontwikkelen vanuit onze cultuur die gesloten is en geworteld in ons leven. Er is lokale wijsheid in elke gemeenschap die getransformeerd kan worden in het licht van Gods woord voor het leven van de hele schepping in de wereld. Bijvoorbeeld Sasi in Maluku. Sasi in de Molukse cultuur is de manier om zorg te dragen voor de natuurlijke hulpbronnen. Het probeert het voortbestaan van mens en natuur te garanderen. De GPM past het Sasi-gedachtegoed toe in de kerkelijke praktijken gebaseerd op de handhaving van het jubeljaar. Theologisch gezien laat de praktijk van Sasi in kerkelijke rituelen zien dat God aanwezig is als getuige van menselijke beloften om de natuur te behouden of conflicten te voorkomen. De mensen worden ook opgeleid om verantwoordelijk te zijn voor Gods schepping en om anderen te dienen.
Wereldraad van Kerken
De Wereldraad van Kerken, met zijn brede echo’s en netwerken, moet zich ook uitspreken over de lokale dynamiek die aan de basis plaatsvindt als een vorm van eenheid. De strijd van de mensen in de dorpen en op de eilanden over ecologisch onrecht moet gehoord worden, samen gebeden worden en uitgesproken worden – naar wie dan ook (samenwerkingspartners, internationale humanitaire organisaties, enz.). Zodat de problemen en strijd van de gemeenten op het laagste niveau tegen verschillende vormen van onrecht niet worden vergeten, maar een lichtpunt worden voor het algemeen welzijn.
De aarde is ons thuis. De natuur is als onze moeder die door haar God voorziet in alles wat we nodig hebben. Laten we haar beschermen en verzorgen. Kom op voor ecologische gerechtigheid; kom in beweging voor ons leven vandaag en onze generaties morgen. Zodat de wereld zal weten dat God ons met oog op hen heeft gezonden en dat God van hen houdt. Groet uit Maluku, Indonesië!
Ds. Agnes Souisa is predikant binnen de Protestantse Kerk in Maluku (GPM), Indonesië. Dit artikel (vertaald uit het Engels) verscheen eerder op de website van de Wereldraad van Kerken. Voor de Engelstalige versie klikt u hier.
Beeld: WCC