In Afrika wordt het vraagstuk van klimaatverandering vaak bezien door de ogen van de westerse media en vanuit de grote internationale discussies en de bezorgdheid van de rijke landen ten opzichte van de staat waarin de planeet aarde zich op dit moment bevindt. Het is daarom vooral door activiteiten rond de film van de vroegere Amerikaanse vice-president Al Gore over de aantasting van ecologische systemen of rond die van het initiatief gelanceerd door Frankrijk onder de noemer ‘Grenelle de l’Environment’, dat Afrika zich bewust lijkt te worden van het drama van klimaatverandering. Zelfs in de loop van die campagnes bestaat de algemene indruk onder veel Afrikanen dat de problemen waarover de regeringen van industrielanden zich zoveel zorgen baren, op ons continent maar passief moet worden afgewacht en dat de rijke landen ons maar moeten vertellen wat we moeten doen.
Het is tegen deze achtergrond dat CIPCRE (Cercle International pour la Promotion de la Création) zich inzet om helderheid te verschaffen over het volgende feit: het probleem van de klimaatverandering is niet alleen een mondiaal probleem waarover Afrika niets te zeggen zou hebben en waarvoor het continent geen verantwoordelijkheid heeft. Het is ook een probleem waarover moet worden nagedacht binnen Afrika zelf in termen van hoe wij omgaan met het milieu. Het gaat daarbij om een Afrikaans perspectief op de ingrijpende klimaatveranderingen en de gevolgen daarvan. De effecten, die iedereen kan waarnemen, van de opwarming van de atmosfeer, van de vervuiling van onze leefruimtes, van de verandering van de seizoenen en van de nood onder onze boeren en boerinnen die niet meer in staat zijn om binnen de akkerbouw, veehouderij en het leven van alledag op gebruikelijk manier te reageren op veranderingen als gevolg van klimaatverandering.
Ons werk [iets meer omschrijven, ‘ons’ verklaren] binnen CIPCRE betreft aan de ene kant het verschaffen van informatie, onderwijs en voorlichting over klimaatverandering. Maar het omvat, aan de andere kant, ook een stimulans om schone technologieën te gaan gebruiken. En in wezen gaat het om de uitwerking van een spirituele dimensie van onze wijze van omgaan met de schepping.
In het werk dat we doen op het gebied van informatieverstrekking en onderwijs is onze grondhouding de ontwikkeling van een gevoel van lokale verantwoordelijkheid en van een nieuw mondiaal bewustzijn ten einde als mensheid de urgente van het klimaatvraagstuk onder ogen te zien. Of het nu gaat om het probleem van het versterkte broeikaseffect, over de bezorgdheid over het gebruik van chemische middelen of om de vervuiling van het milieu door industrieën, onze ambitie is niet alleen om een legitieme verontwaardiging van burgers daarover te uiten, maar ook om mensen aan te zetten om na te gaan in hoeverre men inzicht heeft in de gevaren die ons bedreigen en om een beroep te doen op het eigen vermogen van mensen om milieuvriendelijk te leven. Op dit niveau is het doel in wezen om mensen een mondiale ecologische visie op de samenleving bij te brengen. Bovendien gaat het om de integratie van het vraagstuk van de klimaatverandering in onze visie op de wereld en in het gedrag van elke dag. Het onderwijs in mondiale ecologische vraagstukken op het platteland, in steden, op scholen en in sociale bewegingen is kenmerkend voor de dynamiek van CIPCRE, als organisatie die zich tot nu toe richt op ecologie en duurzame ontwikkeling.
Het hart van ons beleid is om actie te ondernemen. Dit betekent dat het een illusie is om klimaatverandering aan te pakken als het probleem niet is opgenomen in het bredere kader van het milieuvraagstuk als geheel. Het is een probleem dat nu vraagt om een ethiek van het leven; zowel op het niveau van het individuele gedrag als op het leven van de wereldsamenleving als geheel. Een ethiek van omschakeling en heroriëntering van onze mentaliteit op de volgorde gebieden: in onze houding in het gebruik van natuurlijke en hernieuwbare energie, ten aanzien van de economische crisis die is veroorzaakt door onze huidige levensstijl, ten aanzien van de proliferatie van massavernietigingswapens en ten aanzien de klimaatcrisis die een van de meest bedreigende problemen is in het voortbestaan en de toekomst van de mensheid.
Voorlichting en educatie vormen de basis van het werk van CIPCRE. Dat zal in de toekomst niet anders zijn. Ze zijn noodzakelijk om regeringen en staatsstructuren te kunnen beïnvloeden zodat ze aansluiten op andere pogingen om de wereldwijde klimaatverandering aan te pakken en voor het starten van noodzakelijke initiatieven om de uitstoot van kooldioxide in de atmosfeer te beperken en te komen tot een alomvattend beleid ten aanzien van de bescherming van de Afrikaanse bossen en van de urgentie van een brede campagne om te komen tot herbebossing. Pleitbezorging is een integraal onderdeel van ons werk binnen CIPCRE. Niet alleen bieden wij training aan op dit gebied aan de leden van de burgerlijke samenleving; wij voeren ook een eigen beleid uit richting overheid.
In de strijd tegen de klimaatverandering zet CIPCRE verbeterde en aangepaste technieken en technologieën in waaronder:
- Verbeterde houtovens om op te koken. Het koken gaat daarmee niet alleen sneller maar ook wordt minder brandhout gebruikt. Dat is van belang met het oog op bescherming van bossen. Zowel op het platteland als in stedelijke gebieden worden mensen aangemoedigd om gebruik te maken van verbeterde houtovens. [die houtovenverbetering vind je ook in de India-reportage – sluit mooi aan]
- Composteren. Hierdoor vindt een veel beter beheer plaats van organisch huishoudelijk afval en van stortplaatsen. Het leidt tot vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, inclusief methaan.
- Het vastleggen van meer koolstof in vegetatie en bodems. Dit gebeurt door het combineren van de aanplant van bomen met akkerbouw (de zogenoemde boslandbouw), de bebossing van marginale gebieden en de aanplant van heggen rond huizen.
Last but not least: de uitwisseling van informatie, voorlichting, educatie en belangenbehartiging heeft een diepe spirituele dimensie in zich binnen CIPCRE. Deze dimensie omvat de inzet voor een beter milieu en de zorg om klimaatverandering tegen te gaan als verantwoordelijkheid van alle mensen die geloven. Het is een vereiste vanuit het geloof dat mensen aan wie God de taak heeft toevertrouwd verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteit van het menselijk leven en voor de leefomgeving. Het probleem op dit niveau is om alle kerken en geloofsgemeenschappen ervan te overtuigen dat haast is geboden om te geloven dat de toekomst van de mensheid volgens Gods plan verloopt en dat het daarbij gaat om geluk en niet om droefheid, om voorspoed en niet om lijden, om ontwikkeling in al zijn dimensies en niet om onderontwikkeling en een wereldwijde rampspoed.
— Jean-Blaise Kenmogne is algemeen directeur van CIPCRE en Administrateur-Délégué de l’IPSOM. Zie www.cipcre.org.