Liturgie als spiegel van de veelkleurige kerk wereldwijd
‘Liturgie is de bron van missie’, zegt de rooms-katholieke theoloog Slavko Krajnc. Zo’n uitspraak is niet helemaal onverwacht van iemand met een ‘traditionele liturgische achtergrond’. We kunnen de uitspraak ook omdraaien: zending is een bron voor liturgie. Waar nieuwe kerken ontstaan, begint het zoekproces naar een liturgische vormgeving van kerk-zijn die past in die specifieke context.
Er lijkt een opleving te zijn als het gaat om liturgie en missie. In de protestantse hoek verraste missioloog Stefan Paas velen met zijn pleidooi voor een ‘priesterkerk’ met een liturgisch en eucharistisch karakter. In die kerk wordt de wereld bij God gebracht in de liturgie en gaat het om de veelkleurigheid van de gemeenschap. In andere kerken is de eucharistie juist ook een bron van inspiratie voor een maatschappelijk gekleurde missie, en niet naar binnen gericht. Met een citaat van Niek Schuman: ‘… de weg van de liturgie kent vele kruispunten en vertakkingen.’
Hoewel heel wat artikelen in dit nummer over de Nederlandse situatie gaan, zijn we ook de variatie in de wereldkerk niet vergeten. Zo vroeg de oosters-orthodoxe theoloog Ion Bria aandacht voor de ‘liturgie ná de liturgie’, en vanuit de Filipijnen horen we over liturgisch theater waarin gebed én protest vorm krijgen.
Omgekeerd klinkt in diverse artikelen door dat liturgie een bedding biedt waarin mensen heling en troost ervaren. In de reportage benadrukt Roelie Reiling dat voor mensen met een beperking juist de gemeenschap – het samen zijn met God en met elkaar – warmte en geborgenheid biedt. En in het onderzoeksartikel krijgen we een indruk van de ‘sterrenkindjesviering’, waarin oude rituelen een nieuwe betekenis krijgen voor ouders die een baby verloren hebben.
Zo helpt liturgie ons ‘… om met alle heiligen onze plek te vinden als mensen van God’, om met Bernd Wallet te spreken.
— Themaredactie: Jaap Haasnoot, Marieke van der Giessen-van Velzen, Peter-Ben Smit