Wie informatie zoekt over het thema ‘religie en nieuwe media’, komt al snel de naam van podcastpriester Roderick Vonhögen tegen. Het levende bewijs dat de kerk en nieuwe media heel goed kunnen samengaan.
Het is voorjaar 2005. Roderick Vonhögen, priester met een voorliefde voor het medium radio, is in Rome. Hij is uitgenodigd om op een congres te spreken over nieuwe media in de katholieke kerk in Nederland. Goed voorbereid, met opnameapparatuur en een iPod, is hij naar het zuiden afgereisd.
Maar op de eerste congresdag komt het bericht dat de gezondheid van paus Johannes Paulus II snel verslechtert. Vonhögen gaat met zijn recordertje het Pietersplein op, praat met mensen en officials, registreert en signaleert. Nog diezelfde dag zet hij wat hij aan nieuws heeft verzameld, op internet.
Als priester had hij toegang tot meer plekken dan anderen. Zo was hij bij de requiemmis die na het overlijden van de paus werd gecelebreerd. Hij nam de gelegenheid te baat om ook dáár opnamen te maken. ‘Alle kardinalen waren naar Rome gekomen en ik stond tussen hen in. Ik ben handen gaan schudden en gaan opnemen.’ Een mailtje naar Adam Curry, BN’er en een van de eersten met een podcast, zorgde ervoor dat de bijdragen van Vonhögen massaal gedownload werden.
Achteraf gezien vormen deze Pieterspleinuitzendingen het begin van The Catholic Insider, de podcast die Vonhögen zou starten. Hij nam zijn luisteraars mee op excursie door Rome, langs allerlei bezienswaardigheden, en tipte onderweg leuke restaurants. Vanaf het begin was zijn uitgangspunt: gewone zaken, bekeken door de bril van een katholieke priester. Geen onderwerp is hem dan ook te onbelangrijk of te min.
Een podcast is een audio-uitzending die als mp3-bestand wordt aangeboden via een download van een website of een rss-feed. Podcast betekent letterlijk uitzending op je iPod. U hoeft echter geen iPod te bezitten en zelfs geen mp3-speler om ernaar te luisteren. Luisteren kan ook vanuit een mediaspeler op de pc.
Star Wars
Vonhögen (1968) is in 2005 door het bisdom Utrecht als priester benoemd met als speciale opdracht: kerk en nieuwe media. Hij studeerde filosofie en theologie in Leuven, Utrecht en Brussel en volgde daarna sociale communicatiewetenschappen in Rome. De belangstelling voor communicatie was er al vroeg. Al vanaf zijn zijn twaalfde jaar geïnteresseerd in computers en ontwikkelde een hevige passie voor Star Wars. Dat resulteerde in een van de grootste Star Wars-sites in de wereld. Tienduizenden bezoekers per dag(!) bezochten de site. Hij kreeg zelfs een uitnodiging om in de studio’s van Star Wars-regisseur George Lucas rond te kijken. Maar zijn liefde voor radio ontstond toen hij tijdens zijn verblijf in Rome colleges van de directeur van de Engelse afdeling van Radio Vaticaan volgde.
Ontmoeting
De uitzendingen van de podcast-priester vanaf het Sint-Pietersplein leidden tot The Catholic Insider. Daarna breidde hij zijn werkzaamheden uit naar het platform SQPN, Star Quest Production Network (www.sqpn.com). Het is een wereldwijd netwerk met vele verschillende podcasts. Merendeels jonge katholieken verspreiden er via audio- en videoprogramma’s, websites en weblogs het katholieke geloof. De naam SQPN verwijst naar een bijbels beeld. Zoals de ster van Betlehem de magiërs naar de nieuwgeborene leidde, zo leidt de ster van SQPN naar een ontmoeting met Jezus, zegt Vonhögen. Hij kwam met zijn gebruik van podcasting onder andere in ‘Het Elfde Uur’ en in ‘De Wereld Draait Door’.
In 2008 werd zijn ontbijtshow genomineerd voor de 2008 People’s Choice Podcast Awards. Maar het gaat hem om de luisteraars. En zij zijn enthousiast. ‘Door de podcast van Father Roderick kreeg ik een reëler beeld van de katholieke kerk.’
Aanvankelijk was de podcast in het Engels, maar al snel volgde de vraag naar Nederlandstalige uitzendingen. Die zijn sinds vorige jaar te vinden op www.katholiekleven.nl. En vanaf 2008 verzorgt hij voor het Katholiek Nieuwsblad de column ‘Eerste Hulp’. Iedere werkdag beantwoordt hij daarin vragen op geloofsgebied, zoals hij dat ook doet in zijn Engelstalige podcast ‘The Daily Breakfast’.
Een paar voorbeelden van de vragen die hem gesteld worden: Wat gebeurt er met de gezegende as die overblijft op Aswoensdag? Hoe denkt de kerk over het scheppingsverhaal? Was Petrus getrouwd?
Met deze ‘Eerste Hulp’ wordt een brug geslagen tussen het leven van alledag en de religie. Mensen die nauwelijks een band met de kerk hebben, worden bereikt. Er komen ook vragen van niet-katholieken. Het medium werkt dwars door en over kerkgrenzen heen.
Aanhaken
Welke succesfactoren spelen een rol bij de missionaire podcast? Allereerst moet gezegd worden dat Vonhögen absoluut niet kiest voor een prekerige aanpak. Daar gelooft hij niet in. Hij gaat ervan uit dat mensen zelf op zoek zijn naar antwoorden op vragen. En als hij kan meedenken over de antwoorden, is hem dat genoeg. Vonhögen: ‘Als je gedreven wordt door nieuwsgierigheid, dan kun je zelf je antwoorden vinden.’ Tegelijkertijd schaamt hij zich niet voor zijn geloof, om met de apostel Paulus te spreken. Op foto’s staat hij consequent met het witte priesterboordje om. Als je hem benadert, weet je dat je je wendt tot een gelovig en christelijk mens. What you see, is what you get.
Vonhögen vindt het gebruik van podcast zo goed omdat het uitgaat van het principe dat de luisteraars kunnen aanhaken op een moment dat zij zelf kiezen. Het contactmoment is geheel op maat gemaakt. Het is bovendien een goedkope manier om duizenden mensen te bereiken. En het nieuws bereikt de gebruikers direct, zonder filter ertussen. Podcast is een persoonlijk en interactief medium.
Father Roderick is iemand die een neus heeft voor wat er in de samenleving gaande is. Hij schrijft snel en met humor. En hij heeft die enorme discipline om iedere dag opnieuw het internet op te zoeken en zijn bijdrage te leveren.
Nieuwe community
Het twitteren is de jongste loot aan de communicatieboom. Ultrakorte berichten rond een miniweblog verspreiden. Een voorbeeld van 8 maart:
Starting my 11 mile run before Mass this morning[M1] . http://twitter.com/FatherRoderick/statuses/1295487304
Tired and soaked by rain after an 11 mile run in 1 hour 34 min. 8:34 min/mile. Burned 1420 calories and the day hasn’t even started yet! http://twitter.com/FatherRoderick/statuses/1295706486
Getting ready for a long afternoon of podcasting after Mass. Join me live at http://ping.fm/0aBOj http://twitter.com/FatherRoderick/statuses/1296117516
One show recorded, nine to go. Alternating between the Daily Breakfast and my Dutch show. http://ping.fm/0aBOj http://twitter.com/FatherRoderick/statuses/1296315028
Ack! Another Windows 7 blue screen of death right after recording my third podcast.
Het gaat Vonhögen om het bouwen van netwerken. ‘Netwerken bouwen doen we als kerk natuurlijk al tweeduizend jaar lang. In die zin is wat ik doe helemaal niet nieuw. Alleen de middelen bij deze communitybuilding zijn nieuw. Ik hoop een zwaan-kleef-aan-effect te bewerkstelligen. De nieuwe media kunnen mensen met elkaar verbinden op een manier die vroeger niet bestond. Resultaat is een echt nieuwe community, en niet alleen een rooms-katholieke.’
Noot: [M1]Op hyperlinks kun je rechtsklikken. Kies “hyperlink bewerken” en je ziet onder de echte verwijzing en boven de naam daarvan. Ik heb de # vervangen door de echte link. Voor TR (papier) moet je de hele link vermelden. Voor een digitale uitgave kun je voorbeeld “luister hier” invullen.
— Dineke Spee is voorzitter van de redactie van TussenRuimte.